ميوه اي است سرخ رنگ و آبدار است. اين گياه بومي آمريكاي جنوبي و مركزي است كه طي دوره استعماري اسپانيا به ساير نقاط جهان منتقل شد.
انواع مختلف اين گياه امروزه در سراسر جهان پرورش داده مي شود:
گوجه فرنگي سرشار از ويتامين C و ليكوپن است. اين ميوه امروزه به روش هاي مختلفي ، به طور خام يا به عنوان يكي از مواد لازم براي تهيه غذا ، انواع سس و نوشيدني مصرف مي شود و بخش مهمي از رژيم غذايي مردم بسياري از كشورها را تشكيل مي دهد.
كشت و پرورش اين گياه به طور كلي ، از مساحتي حدود سه ميليون هكتار را به خود اختصاص داده است كه نزديك به يك سوم كل مساحت مختص به كشت تره بار در جهان است:
با وجود اين كه گوجه فرنگي در علم گياه شناسي يك ميوه تلقي مي شود ، اغلب به عنوان تره بار شناخته مي شود.
گوجه فرنگي به تيره سيب زمينيان تعلق دارد و از گياهان چند ساله است.
به علت اهميت اقتصادي ، اين گياه موضوع تحقيق و پژوهش هاي بسياري قرار دارد و در علم ژنتيك به عنوان يكي از گياهان الگو شناخته مي شود. تحقيقات انجام شده بر اين گياه در سال 1990 به توليد نخستين نوع تراريخته مجاز براي مصرف و تجارت در ايالات متحده آمريكا انجاميد.
طرز انتقال گوجه فرنگي در جهان:
1- پرو: خاستگاه گياه خودرو
2- مكزيك: اولين مركز پرورش گوجه فرنگي
3- اروپا وآسيا: دومين مركز پرورش گوجه فرنگي
4- ايالات متحده آمريكا: سومين مركز پرورش گوجه فرنگي
خاستگاه گوجه فرنگي آمريكاي جنوبي مي باشد . شواهد ژنتيكي نشان مي دهد كه اجداد گوجه فرنگي گياهان خود روي علفي بودند كه ميوه هاي كوچك سبز رنگي داشتند و در نقاط كوهستاني يرو مي رويند. اين گياهان گونه هاي مختلفي از سرده پيشين Lycopersicon بودند. يكي از اين گونه ها با نام علمي Lycopersicum به مكزيك منتقل شد و پس از مدتي در آن جا توسط بوميان پرورش يافت.
تاريخ دقيق پرورش گوجه فرنگي براي اولين بار مشخص نيست . به نظر مي رسد نخستين گوجه فرنگي پرورش يافته نوعي ميوه زرد رنگ به اندازه گوجه فرنگي ريز گيلاسي بوده كه توسط آزتك ها كشت مي شده است.
نوشته هاي بر جا مانده از اين تمدن نشان مي دهد كه اين ميوه همراه با فلفل ، ذرت و نمك آماده و مصرف مي شد.
گوجه فرنگي حدوداً از 500 سال پيش از مسيح در جنوب مكزيك پرورش داده مي شد ، بوميان يوئيلو بر اين باور بودند كه كساني كه دانه هاي گوجه فرنگي را مصرف مي كردند با نيروهاي خدايان متبرك مي شدند.
در مورد انتقال گوجه فرنگي به اروپا نظريه هاي متفاوتي وجود دارد. برخي از تاريخ دانان بر اين عقيده هستند كه ازتان كورتس ، مكتشف اسپانيايي ، اين ميوه هاي كوچك زرد رنگ را پس از تصرف شهر تنوكتتلان ، پايتخت آزتك ها در سال 1521، به اروپا منتقل كرد.
نظريه ديگر اين است كه كريستف كلمپ در سال 1493 نخستين فردي بود كه اين گياه را به اروپا منتقل كرد.
قديمي ترين مدرك كه از وجود گوجه فرنگي در اروپا اطلاع مي دهد كتابي در مورد گياه شناسي است كه در سال 1544 توسط پيتروآندرئاهاتبولي ، پزشك و گياه شناسي ايتاليايي نوشته شده است . وي در دست نوشته خود از اين ميوه با عنوان Pomo doro به معناي سيب طلايي ياد كرده است.
اشكال مختلف گوجه فرنگي :
1- پهن 2- كمي پهن 3- گرد 4- بلند و گرد
5- شبيه قلب 6- استوانه اي 7- شبيه گلابي 8- شبيه آلو
رقم هاي مختلف گوجه فرنگي:
امروزه هزاران ( نزديك 7500) رقم گوجه فرنگي در سرار جهان كشت مي شود. اين رقم در اندازه ، شكل ، رنگ و طعم با يكديگر فرق مي كند. قطر آن ها ممكن است از 1 يا 2 سانتي متر ( گوجه فرنگي ريز آلبالويي و گوجه فرنگي وحشي) تا 10 سانتي متر ( گوجه فرنگي ، گوشت گاوي) باشد. اين وجود بيشتر گوجه فرنگي ها در مراكز خريد قطري به اندازه 5-6 سانتي متر دارند.
اغلب گوجه فرنگي ميوه هايي قرمز رنگ دارند. با اين حال اين ميوه به رنگ هاي زرد، نارنجي ، صورتي ، بنفش ، سبر و سياه و سفيد نيز ديده مي شود.
گوجه فرنگي چند رنگ يا مختلط نيز به ندرت كمتري يافت مي شوند.
گوجه فرنگي هايي كه به منظور كنسرو شدن يا توليد سوپ پرورش داده مي شوند معمولاً كشيده ( طول 7 تا 9 سانتي متر و عرض 4تا 5 سانتي متر) و كم آب تر از ساير رقم ها هستند و به گوجه فرنگي آلويي معروفند.
توليد گوجه فرنگي:
در سال 2008 حدود 130 ميليون تن گوجه فرنگي در جهان توليد شد. چين با يك چهارم توليدات جهاني ( كه بيش تر آن در بازار داخل آن مصرف مي شود ) وبه دنبال آن ايالات متحده آمريكا ، تركيه ، هند ، ايتاليا ، مصر و ايران بزرگترين توليد كننده گوجه فرنگي در اين سال بودند و ايالت كاليفرنيا 90% توليدات گوجه فرنگي آلويي ايالات متحده آمريكا و 35% جهان را به خود اختصاص مي دهد.
توليد گوجه فرنگي معمولاً به دو دسته مجزا تقسيم مي شود: توليد براي مصرف تازه ( گوجه فرنگي بازار ) و توليد براي تبديل ( گوجه فرنگي صنعتي)
گوجه فرنگي صنعتي دكه معمولاً از نوع گوجه فرنگي آلويي است ، حدوداً توليدات اروپايي ، 90% توليدات ايالات متحده آمريكا و 15% توليدات چين را تشكيل مي دهد . (در سال 2008)
سه منطقه اصلي كه اين گوجه فرنگي صنعتي را توليد مي كنند عبارتند از : كاليفرنيا ، كشورهاي نزديك سواحل مديترانه و چين هستند.
مصرف گوجه فرنگي :
به شيوه هاي مختلف ، به صورت خام در انواع سالاد و به طور پردازش شده براي تهيه غذا و سوپ ، سس و رب مصرف مي شود.
گوجه فرنگي خاصيت اسيدي دارد و به همين دليل ذخيره و نگهداري ان در انبار به صورت خام ، سس و رب آسان مي باشد . اين ميوه همچنين مي تواند به صورت ورقه هاي نازك خشك شده در روغن زيتون نگهداري و مصرف شود.
گوجه فرنگي در غذاهاي مديترانه اي به خصوص در ايتاليا استفاده فراوان دارد و از مواد اصلي مورد نياز براي تهيه پيتزا و سس براي پاستا است.
- - - Updated - - -
ارزش غذايي گوجه فرنگي :
گوجه فرنگي از لحاظ ارزش غذايي بسيار كم كالري ( 20 كيلو كالري در هر 100 گرم) و سرشار از ويتامين هاي مختلف (E,C,A) و مواد معدني است. 93 تا 95% ان را آب تشكيل مي دهد و قندها كه 3 تا 4% ان را تشكيل مي دهند عبارتند از گلوكز و فروكتوز.
مهمترين مواد معدني موجود در گوجه فرنگي كه به نوع خاك و كود بستگي دارد شامل پتاسيم ، كلر و فسفر است.گوجه فرنگي همچنين داراي ليكوپن ، يكي از قديمي ترين انواع آنتي اكسيدهاي طبيعي و چند نوع رنگ دانه از خانواده كاروتنوئيدها از جمله بتاكاروتن است.
پختن گوجه فرنگي موجب از بين رفتن بخشي از ويتامين هاي آن مي شود ، ولي در عين حال جذب ليكوپن را افزايش مي دهد.
فرآوري گوجه فرنگي:
امروزه صنعت عظيمي فرآوري گوجه را بر عهده دارد و آن را به صورت خشك شده ، پوست كنده ، پوره ، رب ، انواع سس از جمله سس كچاپ ، پودر و آب ميوه در اختيار مصرف كنندگان قرار مي گذارد. دو عمل اصلي فرآوري صنعتي گوجه فرنگي تغليظ كردن و خشك كردن هستند.
نگاهداري :
گوجه فرنگي نرسديه معمولاً در دماي اتاق و در جاي تاريك نگاهداري مي شود تا زماني كه با اين شرايط عمر مفيد آن 3-4روز است و پس از رسيدن ، گوجه فرنگي بايد ظرف يك تا دو روز مصرف شود . گوجه فرنگي تنها در صورتي كه در يخچال قرار داده شود كه كاملاً رسيده باشد ، هر چند اين موجب تغيير طعم آن مي شود.
خواص پزشكي و غذايي گوجه فرنگي :
گوجه فرنگي حاوي ويتامين هاي C,A و ليكوپن است. رنگ قرمز گوجه فرنگي از ليكوپن موجود در آن ناشي مي شود اين ماده كه آنتي اكسيدان بسيار قوي محسوب مي شود ، داراي خاصيت ضد سرطان بوده و از ابتلاء به سرطانهاي پروستات و سينه پيشگيري مي كند.
همچنين اين ماده روند بالا رفتن سن را كاهش داده و راديكال هاي آزادي را كه به سلول ها آسيب مي رسانند ، از بين مي برد.
ويتامين A,C موجود در آن براي مقابله با سرماخوردگي مفيد است.
گوجه فرنگي ابتدا به عنوان گياه زينتي در باغچه ها مورد استفاده قرار گرفت و به نام سيب طلايي يا سيب عشق معروف شد.
ميوه ي نارس گوجه فرنگي سمي است و بايد از خوردن آن پرهيز كرد. به علاوه خوردن برگ آن كه به عنوان دارو در مواردي تجويز مي شود ، بايد در حد اعتدال و به مقدار مجاز و محدود ، در حدي كه پزشك تعيين كرده مصرف شود ، زيرا برگ آن هم سمي است.
- مصرف گوجه فرنگي براي مبتلايان به درد مفاصل تجويز شده است و براي مبتلايان به نقرس و روماتيسم مفيد است.
- گوجه فرنگي ، خنك و اشتها آور است و آب آن براي رشد و نمو بهتر طفل موثر مي باشد.
- گوجه فرنگي به علت دارا بودن ويتامين هاي K,C,B,A و مواد معدني مانند كلسيم ، فسفر و آهن در تامين انرژي و تقويت بدن نقش موثري ايفاء مي كند.
گوجه فرنگي يكي از مهمترين منابع ويتامين A مي باشد. لذا در تقويت بينايي، تقويت و سلامتي پوست و مخاط ها ( دهان و بيني) رشد و نمو استخوان ها ضروري است.
- گوجه فرنگي سرشار از ويتامين هاي B2,B1 مي باشد ، از اين جهت در تسكين دردهاي عصبي ، رفع بي اشتهايي و درمان يبوست ، نقصان ترشح شير مادر و تورم دهان تجويز مي شود.
- گوجه فرنگي ، بدن را در برابر امراض و بيماريهاي عفوني حفظ مي كند.
- مصرف گوجه فرنگي نيرو و نشاط مي بخشد و پوست و دانه هاي آن به هضم غذا كمك مي كند و روده ها را پاك مي نمايد.
- آب گوجه فرنگي ادرار آور مفيدي است.
- براي تميز كردن خون بايد از آب گوجه فرنگي و كرفس به نسبت مساوي و به مقدار 3 فنجان در روز ، قبل از غذا و به مدت 3 هفته استفاده كرد.
- گوجه فرنگي هضم مواد نشاسته اي را آسان مي كند و به هيمن جهت از آن سس درست كرده و با حبوبات پخته مصرف مي كنند.
- مصرف گوجه فرنگي براي اشخاصي كه مبتلا به سنگ كليه و مثانه و كبد هستند ، تجويز شده است.
- گوجه فرنگي بعد از ليموترش بيش از ساير ميوه ها ويتامين C دارد و مقدار زيادي فسفر ، آهن ، سيليس و كلسيم دارد.
- گوجه فرنگي گرچه داراي اسيد سيتريك است ، اما بدن را قليايي مي كند.
- بوي برگ هاي گوجه فرنگي ، زنبورهاي خرمايي را ناراحت مي كند ، لذا مي توان بوته ي گوجه فرنگي را در باغ ها و بوستان ها كاشت تا از گزند زنبورها در امان باشند.
- اگر در محل مورچه ها چند عدد برگ گوجه فرنگي بگذاريد ، بوي اين گياه مورچه ها را فراري مي دهد.
- براي تميز كردن لكه ي جوهر بر روي لباس ، يك تكه پنبه را در آب گوجه فرنگي فرو برده وروي لكه ي جوهر بماليد . سپس آن را بشويد.
- اين گياه درماني ، براي پوستهاي كك و مكي است و اگر پوست شما كك و مك دارد ، هرروز آن را با آب گوجه فرنگي تميز كنيد. كم كم كك و مك ها را از بين خواهد برد. از آنجايي كه خوردن آن ضد افسردگي و آرام بخش دردهاي عصبي است در نتيجه به زيبايي و شفاف ساختن پوست نيز كمك خواهد كرد. گوجه فرنگي بر روي بعضي از انواع پوستها آلرژي زا بوده و ممكن است
استفاده موضعي از آن ايجاد حساسيت در پوستهاي حساس و خشك كند بنابراين ماسك ويژه اي كه در اينجا ارائه مي شود مخصوص پوستهاي چربي است كه نسبت به گوجه فرنگي حساسيت نداشته و استفاده موضعي از آن آنها را دچار مشكل نسازد.
ماسك ويژه گوجه فرنگي مخصوص پوستهاي چرب:
- يك قاشق غذاخوري عرق نعناع + نصف قاشق غذاخوري خمير ترش خشك + 2 عدد گوجه فرنگي + يك قاشق غذاخوري آبليموي تازه
دستور تهيه ماسك:
ابتدا گوجه فرنگي را با رنده ي ريز رنده كنيد تا پوست آن كاملاً جدا شود ، سپس عرق نعناع و خمير ترش را به آن اضافه كرده و خوب به هم بزنيد ، از اين مخلوط يك لايه نازك روي صورت قرار دهيد و به مدت 20 دقيقه صبر كنيد ، سپس ماسك را با پنبه برداشته و پوست را با آب سرد و خنك شستشو دهيد. گوجه فرنگي به علت داشتن ويتامين C و پتاسيم زياد در تنگ كردن منافذ پوست نيز موثر است. اين ماسك براي كساني كه منافذ پوستي باز دارند بسيار مناسب است.
آشنایی بیشتر با زیباتنی ها
پاسخ به رایج ترین سوالات کاربران
اطلاعیه مدیریت سایت
پاسخ با نقل قول
