چقدر از آزمایش های دوران بارداری اطلاع دارید؟
به طور معمول در بارداری طبیعی سه بار سونوگرافی را توصیه می کنیم؛ یک بار سه ماهه اول، یک بار هفته 18 تا 22 برای نقایص جنینی و یک بار نیز سه ماهه سوم اما مادری که فقدان تجانس RH دارد یا در مواردی که باید درمانی مانند تزریق خون به جنین داشته باشیم، گاهی مادر هر هفته سونوگرافی می شود.
شاید به جرأت بتوان گفت تست ها و آزمایشات دوران بارداری یکی از بااهمیت ترین و پر استرس ترین بخش های دوران زندگی یک زوج است. آزمایشاتی که به قول معروف مثل یک شمشیر دولبه عمل می کند و البته در بسیاری مواقع موجب آرامش خاطر والدینی می شود که در انتظار تولد نوزادشان هستند.
به گزارش مهرخانه، برخی معتقدند به علت نادر بودن بیماری های مادرزادی در نوزادان، در بیشتر مواقع این آزمایشات صرفاً موجب استرس و ناراحتی برای والدین می شود، اما نباید انکار کرد که در مواردی نیز والدین پیش از تولد نوزادشان نسبت به شرایط او آگاهی می یابند و مجبور به گرفتن تصمیماتی می شوند که گرچه گاهی ختم حاملگی را به همراه دارد و ناراجت کننده است، اما اثرات مثبت آن در درازمدت خود را نشان می دهد.
در هر جال طبق گفته پزشکان این آزمایش ها را باید از زمانی که حاملگی شروع می شود؛ یعنی به محض عقب افتادن سیکل قاعدگی ماهیانه، انجام داد.
دکتر داوری فوق تخصص زنان و زایمان در خصوص انجام آزمایش های دوران بارداری و پیش از زایمان در گفت و گو با مهرخانه اظهار داشت: در واقع باید بگویم انجام این تست ها به منظور تشخیص زودرس مشکلات جنین است تا اگرمشکلی وجود دارد، آن را مرتفع کنیم.
وی ادامه داد: این آزمایش ها، از آزمایش و بررسی های ساده تا انواع تخصصی آن در صورت نیاز ادامه دارد و شامل معاینات بالینی نظیر گرفتن فشارخون، وزن بیمار، سابقه بیماری یا جراحی های او، داروهایی که مصرف می کرده و.... می شود. سپس آزمایش خون برای بررسی گلبول های قرمز و کم خونی مادر و آزمایش ادرار انجام شده و اوره و کراتینین خون و فاکتورهای ادراری بررسی می شود و کشت ادرار صورت می گیرد.
ضرورت تعیین گروه خونی و RH
داوری در ادامه تصریح کرد: ناگفته نماند حتی کسانی که سابقه مشکل ادراری هم ندارند، باید این آزمایش را انجام دهند؛ چراکه حاملگی زمینه عفونت را به دلیل تغییرات هورمونی فراهم می کند. این بررسی ها به اضافه تعیین گروه خونی و RH یعنی مثبت و منفی بودن گروه خونی و بررسی هپاتیت، در تمام افراد باردار باید صورت گیرد.
این فوق تخصص زنان و زایمان اضافه کرد: همچنین این بررسی ها باید در گروه هایی که پرخطر محسوب می شوند، مثل مبتلایان به فشارخون،دیابت، کسانی که سابقه زایمان قبلی نوزادی با وزن بالا داشتند یا مرگ جنین داخل رحمی را تجربه کرده اند، نیازمند بررسی و پیگیری بیش تر است.
وی ضمن اشاره به اهمیت تعیین گروه خونی، خاطرنشان کرد: اهمیت این بررسی تا آنجاست که حتی گاهی خانمی هفت، هشت بار حاملگی ناموفق را تجربه می کند و نوزادش را از دست می دهد؛ به این دلیل که همین چکاپ ساده و بررسی را انجام نداده است.
داوری اظهار داشت: اگر مادری با هر نوع گروه خونی دارای RH منفی باشد، باید گروه خونی شوهرش تعیین شود و در صورت مثبت بودن شوهر، فقدان تجانس RHاتفاق می افتد و باید تحت نظر باشد و حتی اگر هیچگونه مشکلی در طی حاملگی نداشت، در حدود هفته 28 تا 32 بارداری آمپول روگام تزریق کند.
سونوگرافی
این جراح زنان ادامه داد: سونوگرافی هم از جمله تست هایی ست که به طور وسیع از آن بهره می گیریم. وضعیت جنین، چندقلویی، سن حاملگی و خیلی از نقایص جنینی را با سونوگرافی می توان معلوم ساخت. برای مثال اگر جنین نقصی در جدار شکم دارد و کبد یا اندام داخل شکمی، در خارج از بدنش باشد با سونوگرافی قابل تشخیص است.
وی اضافه کرد: مهم تر از همه در هفته 11 تا 14 بارداری توصیه می کنیم همه زنان باردار بررسی سونوگرافی برای تشخیص نشانگان داون را انجام دهند. در این بررسی ضخامت پشت گردن جنین و همچنین استخوان بینی او بررسی می شود.
داوری در ادامه اظهار داشت: در موارد مشکوک به نشانگان داون یا منگولیسم، استخوان بینی جنین در سونوگرافی دیده نمی شود و ضخامت پشت گردنش افزایش پیدا می کند.
این فوق تخصص زنان و زایمان تصریح کرد: به طور معمول در بارداری طبیعی سه بار سونوگرافی را توصیه می کنیم؛ یک بار سه ماهه اول، یک بار هفته 18 تا 22 برای نقایص جنینی و یک بار نیز سه ماهه سوم اما مادری که فقدان تجانس RH دارد یا در مواردی که باید درمانی مانند تزریق خون به جنین داشته باشیم، گاهی مادر هر هفته سونوگرافی می شود.
گرفتن نوار قلب جنین
وی در ادامه بیان داشت: برای گرفتن نوار قلب جنین، در سه ماهه سوم بارداری یک نوار، دور شکم مادر می بندند و مادر در حال استراحت دراز می کشد. دستگاهی روی شکم مادر قرار می گیرد که مانند سونوگرافی ست و می تواند ضربان قلب و نوار قلب جنین را ثبت کند. این ضربان باید 120 تا 160 بار در دقیقه باشد. برخی از جنین ها ضربان غیرطبیعی دارند؛ تپش بیش از حد یا زمانی که حرکت می کنند ضربانشان به جای آنکه بالا برود کم می شود که می توان علت را تشخیص داد و درمان را در بسیاری از موارد آغاز کرد.
تست تحمل گلوکز
این جراح زنان یادآور شد: همچنین باید بگویم تمام زن هایی که حتی سابقه دیابت در خانواده ندارند باید در هفته 24 حاملگی تست تحمل گلوکز بدهند تا اگر دیابت نهفته دارند، معلوم شود. هیچ کس مستثنا نیست و به وزن کم، سن کم و حاملگی اول یا چندم هم ربطی ندارد.
وی ادامه داد: البته اگر خانمی سابقه مثبت دیابت در خانواده داشته باشد، باید در همان ابتدای حاملگی و در اولین مراجعه تست گلوگز بدهد. اگر دیابت او نهفته باشد، رژیم خاص غذایی و ورزش مناسب توصیه می شود و اگر هم نیازمند تجویز انسولین باشد جای نگرانی نیست. ما می توانیم انسولینی را که مادر باید در حالت طبیعی به مقدار کافی ترشح می کرده و در خون می ریخته، به صورت تجویز انسولین جبران کنیم.
تست غربالگری
این فوق تخصص زایمان تصریح کرد: به بیشتر زنان باردار این تست در سه ماهه اول و دوم پیشنهاد می شود و جواب این آزمایش بصورت مثبت یا منفی است بصورتیکه مشخص می کند آیا خطر خاصی جنین را تهدید می کند یا خیر؟
تست تشخیصی
وی اضافه کرد: در خصوص تست تشخیصی باید بگویم که تقریباً به 5 درصد از بانوان باردار بعد از انجام تست غربالگری انجام این تست پیشنهاد می شود؛ چراکه همان طور که پیش از این هم گفتم با جمع بندی نتیجه این دو تست احتمال خطا در نتیجه نهایی کاهش پیدا می کند.
تست (CVS)؛تشخیص مشکلات ژنتیکی
این جراح زنان در ادامه در خصوص زنان باردار بالای 35 سال گفت: این تست به کسانی که سن آنها بیش از 35 سال است و یا کسانی که جواب تست غربالگری آنها در سه ماهه اول بارداری غیرعادی بوده است، پیشنهاد می شود. در واقع این تست برای تشخیص مشکلات ژنتیکی انجام می شود. و باید در هفته 10 تا 12 صورت گیرد.
داوری تصریح کرد: این تست با وارد کردن لوله ای به داخل رحم و یا وارد کردن سوزنی به درون رحم صورت می گیرد تا قسمتی از بافت جنین برداشته شود.
آزمایش آمنیوسنتز
این فوق تخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: همچنین انجام آزمایش آمنیوسنتز برای زنان بارداری که سن آنها در زمان زایمان بیش از 35 سال باشد، توصیه می شود و زمان انجام این آزمایش از هفته 15 تا 20 بارداری ست. در واقع در خصوص زنانی که در سن بالا باردار می شوند و یا چنین مشکلاتی در خانواده آنها وجود دارد، باید برخی از تست ها و آزمایشات را با دقت بیش تر و حساسیت بالاتر انجام دهند؛ در واقع سن بالا ریسک فاکتور سندرم داون است.
در هر حال به نظر می رسد با توجه به اینکه امکان سقط جنین ناهنجار تنها در شرایط خاص وجود دارد، والدین نبایستی در انجام اینگونه آزمایشات کوتاهی کرده و حتماً طبق نظر پزشک خود اقدامات لازم را انجام دهند. البته قدر مسلم آگاهی نسبت به اینگونه تست و آزمایش ها در طول دوران بارداری نیز خالی از فایده نیست.
منبع:خانه مهر
