كنترل خشم و عصبانیت در دوره نوجوانی
دوره نوجوانی مصادف با دوره طغیان و سرکشی است. یکی از رفتارهای نوجوان پرخاشگری، مخالفت، ایستادگی و مقاومت در برابر مسائل اطراف می باشد که با توجه به این امر یکی از بارزترین رفتار نوجوان، عصبانیت و خشونت است.
نوجوان زود عصبانی می شود، از کوره در می رود، داد و فریاد می کند، به اتاقش می رود و در را می کوبد، اشیاء را پرت می‌کند و با دوستانش دعوا می‌کند. در مقابل شما چه رفتاری از خود نشان می دهید؟ آیا او را نصیحت می کنید، با او قهر می کنید یا خود شما هم عصبانی می شوید و سر او فریاد می زنید؟
علت عصبانیت نوجوان این است که هویت خود را نمی شناسد. او به خاطر تغییرات فیزیکی و جسمی که داشته این تغییرات روی روح و روان او تاثیر می گذارد. پس تغییرات فیزیولوژیکی بدن روی رفتار او اثر می گذارد. اگر شما مثل خودش عصبانی شوید و داد برنید، شاید در ظاهر او را ساکت کنید اما نوجوان این مسئله را درون خود می ریزد و همین موجب بروز عوارضی در آینده ی نوجوان می شود.
پدر و مادر عزیز قبول کنید عصبانیت نوجوان امری طبیعی است، او دوران بلوغ و بحران هویتش را طی می کند و از لحاظ روحی و روانی دچار اختلال شده است و نسبت به مسائل زود عصبانی می شود.
علت عصبانیت نوجوان چیست؟
1. عدم شناخت کافی از خود
2. تغییرات فیزيکی و جسمی بدن
3. تغییرات روحی و روانی نوجوان
4. نیاز به تایید دارند
5. خواسته و توقعی از پدر و مادر دارند که ممکن است اجابت نشود
6. احساس محرومیت و مقایسه شدن با دیگران
واکنش های غلط پدر و مادر نسبت به خشم و عصبانیت نوجوان
1. با او قهر می کنید چون می خواهید او را تنبیه کنید
2. سر او داد و فریاد می زنید تا از شما بترسد
3. گاهی رهایش می کنید و می گویید کم کم خوب می شود
هنگامی که نوجوان عصبانی است اگر به او بی اعتنایی کنید او پیش خود فکر می کند که پدر و مادرش او را به حد کافی دوست ندارند چون نوجوان دائما آزمایش ارزش می کند و هر کلام و رفتاری که شما در رابطه با او از خود نشان می دهید روی آن فکر می کند و آن را تجزیه و تحلیل می کند.
راهکارهایی برای کنترل خشم نوجوان
1. او را نصیحت نکنید
هرگز و تحت هیچ شرایطی او را نصیحت نکنید. روان شناسان می گویند: «فرد عصبی آماده ی شنیدن بهترین و با ارزش ترین نصایح نیست». به اصطلاح خودمانی یعنی گوشش بدهکار هیچ حرفی نیست.
2. اجازه دهید نوجوان تخلیه شود
به شکایات و مسائل فرزندانتان گوش دهید. خود را در حل مسائل آنها مشتاق نشان دهید. به آنها بیاموزید چگونه تحمل و صبر می‌تواند به کنترل عصبانیت آنها کمک کند. بگذارید نوجوان همه ی حرف هایش را بزند وقتی او همه ی حرف هایش را می گوید دو اتفاق خوب می افتد.
1. کسب اطلاعات می کنید: می فهمید فرزند شما از کجا و چه چیزی ناراحت است، پس آگاهی تان بیشتر می شود.
2. تخلیه روانی نوجوان: نوجوان وقتی فریاد می زند، همه ی حرف هایش را می زند، آرام می شود، انرژی اش تخلیه می شود که به این تخلیه هیجانی می گویند.
3. با او همدردی کنید
همدردی به معنی درک احساس دیگران است. هرگاه نوجوان عصبانی شد با او همدردی کنید. با کلماتی همچون «خیلی خب در این مورد با کسی که ناراحتی (خواهر، برادر، پدر، مادر یا مدرسه) صحبت خواهم کرد».
4. هرگز آنها را تحت فشار قرار ندهید
شاید نوجوان در آن لحظه ساکت شود اما در جایی و جوری دیگر خود را تخلیه خواهد کرد.
5. برای نوجوان خط و نشان نکشید
به طور مثال اگر شما به نوجوان بگویید: «صبر کن دستم خالی شود یا بابات بیاد خونه، نشونت می دم» او کنجکاو می شود ببیند شما می خواهید چکار کنید، لج و لجبازی می کند و به دنبال رو کم کنی است. چون بچه ها عاشق هیجان آفرینی هستند و هنگامی که شما او را تهدید می کنید، می گوید: «بگذار ببینم مامانم می خواهد چکار کند، واقعا خواهد توانست آن کاری که می گفت را انجام دهد».
6. مشکلات زناشویی خود را جلوی فرزندانتان بروز ندهید
پدر و مادر عزیز مواظب باشید تضاد و اختلافاتی که با هم در زندگی زناشویی دارید جلوی فرزندانتان نشان ندهید چون نوجوان از این موقعیت سوء استفاده می کند.
7. به او وعده دهید که صحبت خواهیم کرد
به شنیدن حرف های فرزندتان علاقه نشان دهید. همان طور که من در کتاب هایم پیشنهاد کردم میزگردی تشکیل دهید. اگر نوجوان موضوعی را به شما بگوید و شما به آن توجهی نکنید احساس بدی به او دست می دهد و فکر می کند شما به او توجهی ندارید. من به عنوان مشاوره خانواده به شما پیشنهاد می کنم روز و ساعتی را تعیین کنید و در همان روز یاد آوری کنید پسرم، دخترم امروز قرار است سر فلان موضوع با هم حرف بزنیم و اگر همسرتان هم وقت دارد به او هم بگویید بیاید.
پدر و مادر عزیز فرزند شما حق دارد عصبانی شود چون شرایط سنی او ایجاب می کند و شما هم حق دارید که با او صحبت کنید و ببینید مشکل او چیست و از نصیحت، تحکم، ترساندن و بی اعتنا بودن خودداری کنید.
