نحوه برقراری ارتباط والدین با نوجوان
نوجواني يکي از مهمترين دوران زندگي هر فرد محسوب مي شود زيرا سر آغاز تحولات و دگرگوني هاي جسمي و رواني در اوست و بلوغ نقطه عطفي در گذر زندگي او از مرحله کودکي به بزرگسالي است. نکته مهم در دوره بلوغ برقراري ارتباط صحيح با نوجوان است. کودک ديروز شما با تغييراتي که درجسم و روانش روي مي دهد پا به دوران بزرگسالي مي گذارد. او مي خواهد هويت جديدي را براي خودش به دست آورد، طبيعي است که در برقراري رابطه با او مشکلاتي براي شما بوجود آيد.
ديگر شما نمي توانيد تنها با تجربياتي كه در زندگي داشتيد از پس اين مشكلات برآييد. شما نمي تواند به فرزندتان بگوييد ما چنين و چنان بوده ايم، ما پايمان را جلوي پدرو مادرمان دراز نمي كرديم، ما با بزرگتر هايمان چگونه رفتار مي كرديم، شما چگونه رفتار مي كنيد. بچه ها به شما مي خندند پدر و مادر را مسخره مي كنند، فرزندي كه پاي ماهواره يا رسانه هاي مختلف نشسته، فيلم هاي خارجي مي بيند و طرز رفتار نوجوان امروزي را با پدر و مادرش مي بيند ياد مي گيرد اين فيلم ها ، رسانه هاي غربي رابطه ي بين نوجوان و پدر و مادر را طوري ديگر نشان مي دهد، او ياد مي گيرد. ما نمي توانيم دائما او را نصيحت كنيم، بگو بگوييم ما اين گونه بوديم شما هم همين گونه باشيد، زمان و شرايط عوض شده، ما بايد آگاهي كامل داشته باشيم آگاهي نسبي جوابگوي امروز نوجوان ما نيست.
شما پدر و مادر عزيز الگوي نوجوانتان هستيد. روانشناسان مي گويند: «والدين ملموس ترين، مهم ترين و موثرترين الگوهايي هستند كه در ارتباط با فرزند هستند، نزديك به او هستند. نقش پدر و مادر در زندگي تاثير بسزايي روي آينده ي نوجوان دارد.»
فرزند شما تا زماني كه كودك بود اطاعت مطلق مي كرد، شما هر چه مي گفتيد او گوش مي كرد. وقتي وارد دبستان شد هم از شما و هم از معلمان اطاعت مي كرد اما سال هاي آخر راهنمايي و دبيرستان تغيير پيدا كرد. او جذب همسالانش شد. همسالانش چه مي گفتند يا چكار مي كردند كه نوجوان به طرف آنها كشيده شد.
امروزه شما بايد به شناخت روحي و رواني نوجوانتان دست پيدا كنيد. نوجواني كه نه كودك است كه بتوان سر او فرياد زد و نه جوان است كه همه چيز را بفهمد.
آخر چرا شما به دختر يا پسر نوجوانتان مي گوييد: «تو ديگه بزرگ شدي، تو براي خودت خانمي شدي يا آقايي شدي». او كه هنوز كاملا مستقل نشده، او نياز به محبت و مراقبت دارد. پس كودك نيست كه از ما كاملا اطاعت كند، بزرگسال هم نيست كه همه چيز را بداند.
نوجواني كه تا ديروز روي زانوي ما مي نشست امروز فكر مي كند بزرگ شده و نمي خواهد يا خجالت مي كشد اين كار را بكند، از طرف ديگر او نياز به محبت دارد.
نوجوانی نیازها و ویژگی هایی دارد که با شناخت آنها و شناساندن آنها به نوجوان بهتر می توان آنها را در گذر موفق از این مرحله ی دشوار یاری کرد. نوجوانی دوره ی رشد سریع جسمی است.تغییرات شدید جسمی بر نوجوان تاثیر می گذارد و او را دچار اضطراب، ناآرامی، کج خلقی، نارضایتی و زودرنجی می کند به خصوص اگر در این زمینه، آگاهی کافی به او داده نشده باشد.نخستین گام برای کمک به نوجوان، دادن اطلاعات علمی مناسب و به موقع به او درمورد این تغییرات جسمی است.
خيلي از اين تغييرات ناشناخته است و دختر و پسر نوجوان اين تغييرات را نمي شناسند و شيوه هاي برخورد با آن را نمي دانند. شما پدر و مادر عزيز نسبت به اين تغييرات آگاهي داريد پس بايد وقت صرف كنيد، در كنار فرزندتان حضور فيزيكي داشته باشيد، با آنها صحبت كنيد و آگاهشان كنيد و از او مراقبت كنيد و به آنها بگوييد: «پسرم دخترم اين تغييرات موقتي است، عزيزم تو داري بزرگ مي شوي».
هنگامي كه نوجوان تغييرات فزيولوژيكي پيدا مي كند يعني جسم و فيزيكشان تغيير پيدا مي كند اين موضوع روي روح و روان آنها تاثير مي گذارد. ترس ها ناشناخته، اضطراب، نگراني و سوال هاي متفاوت از خود مي پرسد.
نياز نواجوان به دو اصل مهم
اصل 1 : نياز به تاييد
او را با همه کمي ها و کاستي هايش قبول داشته باشيد. کاستي هاي او را همچون نقاط قوت و توانايي هايش بپذيرد و او را به عنوان فردي که داراي استقلال و سليقه هاي خاص است نگاه کنيد. احساساتش را پذيرفته و اعتماد به نفس او را با کم اهميت جلوه دادن اشتباهات و تقدير از کارهاي خوبش بالا ببريد.
او نياز به تاييد دارد شما نزديك ترين افراد به هستيد به او بگوييد: « توزيبايي، تو خوبي و ...». اگر اشتباه و خطايي از او سر زد او را ملامت و سرزنش نكنيد. مثلا اگر او افت تحصيلي پيدا كرد و در دسي ضعيف بود فورا او را سرزنش نكنيد و به او نگوييد تو كه درس هايت خوب بود پس چرا اين طوري شدي؟
در اين سنين افت تحصيلي يك امر طبيعي است. هميشه بچه ها سال اول دبيرستان هنگام ورود به يك مدرسه و محيط جديد دچار افت تحصيلي مي شوند. شما نبايد بترسي كه چرا نوجوانتان در درسي نمره ي پاييني آورده است. شما به جاي سرزنش و مقايسه او با همسالانش علت بي توجهي او را نسبت به درس جستجو کرده و سعي در برطرف نمودن مشکل کنيد. شما بايد به او كمك كنيد اگر نياز بود حتي از فردي كه بتواند به او در تقويت درسش كمك كند بخواهيد بيايد و به او ياد دهد. اين كار يعني فرزندم من تو را دوست دارم، به تو فكر مي كنم و تاييدت مي كنم.
اصل 2 : نياز به امنيت
فرزندان در دوره ي نوجواني نا ايمن مي شوند، مي ترسند، نگران مي شوند نمي دانند در آينده جه سرنوشتي دارند پس در اين جا امنيت لازم دارند.
امنيت چيست و چگونه به نوجوانمان امنيت بدهيم؟
او را بغل كنيم، نوازش دهيم، به او توجه و رسيدگي كنيم، اطمينان خاطر دهيم. نگوييم او ديگر بزرگ شده نياز ندارد او را بغل كنم، او نياز دارد اما خجالت مي كشد. خيلي از خانواده ها مي گويند: «بچه را بايد در خواب بوسيد چون پرو مي شود.»
از دادن پند و اندرز به نوجوان خودداري کنيد
پدر ومادر عزيز شما نمي توانيد دائما نوجوان خود را نصيحت كنيد. نوجوان از شنيدن نصيحت و اندرز مستقيم و اينكه دائما اشکالات رفتاري و گفتاري شان را تذکر بدهيد فراري هستند. نوجوانان كارهاي خود را بي نقص مي دانند و تحمل شنيدن پند و اندرز از جانب شما را ندارند. جهت اصلاح رفتار، آنها را بطور غير مستقيم نسبت به اعمال و رفتار نادرست شان آگاه کنيد. ارد بزرگ مي گويد : «صدها راه براي پند و اندرز دادن وجود دارد اما بيشتر و بدترين گونه آن، که همان رو راست گفتن پند است را انتخاب مي كنيم».
آزادي عمل به نوجوانتان بدهيد همچنان که به کودک نوپا اجازه مي دهيم تا گاهي خود به تنهايي راه رفتن را امتحان کند و دفعاتي هم به زمين بيفتد، بايد به نوجوان هم اجازه دهيم تا حدودي پيامدهاي رفتارهايش را تجربه کند و طعم برخي سختيها را بچشد و براي زندگي مقاوم شود.
در اين دوره مرتبا دارند روي ذهن و مغز نوجوانان ما تاثير مي گذارند افكار غربي ها و بيگانگان دارد وارد كشور مي شود و ما نمي توانيم جلوي اين اطلاعات را بگيريم چون اين عصر، عصر تهاجم فرهنگي و جنگ نرم است. امروزه عصر، عصر ارتباطات است. نوجواني كه از طريق تلويزيون مي بيند كه چگونه بعضي پدر و مادر ها فرزندان خود را ناز و نوازش مي كنند، آن وقت شما مي توانيد بگوييد من نمي خواهم يا نمي توانم اين كار را انجام بدهم . اگر فرهنگي در گذشته بر جامعه حاكم بوده معلوم نيست كه امروزه جوابگو باشد.
اما شما نبايد بترسيد بايد با اين دوران همگام شويد اطلاعات و آگاهي خود را بالا ببريد. نوجوان شما نياز به همدردي دارد گاهي نياز دارد به او بگوييد: «آره، من تو را مي فهمم، درك مي كنم». اين كلمه بسيار تاثير گذار است. اگر پدر يا مادري به نوجوانشان اين جمله را بگويند نوجوان احساس همدلي و همدردي مي كند او احساس مي كند امنيت دارد، حامي و پشتيبان دارد و مورد تاييد ديگران است.
